Języki germańskie – m.in. niemiecki, norweski – słyną z porządku. W zasadzie to wszystko na wspomnianym porządku tam bazuje. Dla Norwega język polski sprawia wrażenie chaotycznego, bo słowa można przestawiać w różne miejsca w zdaniu, a znaczenie nie ulegnie wielkim zmianom (chyba że zadecyduje o tym jednoznaczna intonacja). A w językach germańskich porządek musi być i dzięki temu łatwiej się tych języków uczyć. Jakiś czas temu prowadziłem zajęcia z Duńczykiem, który za nic w świecie nie mógł pojąć, jak my się w ogóle dogadujemy, skoro nic w polskim zdaniu nie ma ani ładu, ani składu. To oczywiście tylko pozory, bo polskie zdania mają swój porządek, tylko my – jako rdzenni użytkownicy – nie zdajemy sobie z tego sprawy. Język działa i tyle, takie jest mniej więcej jego zadanie.

A porządek po germańsku? Napiszę tu tylko o kolejności wyrazów w najprostszym zdaniu oznajmującym oraz o tworzeniu podstawowych pytań, czyli o czymś, z czym czasami mają spore problemy nawet osoby na poziomie zaawansowanym:

Ich heiße Mariusz. / Jeg heter Mariusz. – osoba, czynność, reszta (podmiot, orzeczenie, reszta)

Chcemy stworzyć z tego pytanie – przestawiamy kolejność na: czynność, osoba, reszta:

Heißt du Mariusz? Heter du Mariusz?

Powyższe pytanie to pytanie zamknięte (ogólne) – takie, na które można odpowiedzieć „tak”, „nie”, ewentualnie „nie wiem”.

Jeśli ma powstać pytanie otwarte (szczegółowe), kolejność pozostaje oczywiście przestawiona jak wyżej, czyli najpierw czynność i dopiero osoba (orzeczenie, podmiot), a na początek dajemy słowo pytające:

Wie heißt du? Hva* heter du? – Jak masz na imię? / Jak się nazywasz? (imienia nie wstawiamy do pytania, bo właśnie tego chcemy się dowiedzieć)

*„Hva” znaczy dosłownie „co”, ale tu mamy do czynienia ze zwrotem, którego nie ma co tłumaczyć dosłownie – pewne rzeczy bierzemy w całości i tyle.

To może nieco dłuższe zdanie:

Ich komme aus Polen. / Jeg kommer fra Polen. – Pochodzę z Polski.

I pytania: najpierw otwarte, potem zamknięte:

Woher kommst du? – Skąd pochodzisz?

Kommst du aus Polen? – Ja. – Pochodzisz z Polski? Tak.

I po norwesku:

Hvor kommer du fra? – zauważ, że część sekcji pytającej (z reguły to przyimek) ląduje na końcu zdania, tak jak w angielskim – Where are you from?

Kommer du fra Polen? – Ja.

Zapamiętanie tych prostych wzorów znacznie ułatwia późniejszą naukę, bo wszystko się o te wzory opiera. Pokuszę się o stwierdzenie, że to matematyka, którą wpisano w język. Czyli język jest opisany na matematyce. Ach, jak te dziedziny się pięknie przenikają!

Aby nie być gołosłownym – oto kilka przykładów pokazujących, że wzory stosuje się już potem wszędzie.

Ich habe einen neuen Wagen. / Jeg har en ny bil. – Mam nowy samochód.

Ich habe ein neues Haus gekauft / Jeg har kjøpt et nytt hus. – Kupiłem nowy dom.

I tak dalej. Jeśli masz ochotę, weź jakikolwiek tekst w którymś z powyższych języków i zbadaj, czy wzory zdaniowe zostały tam ujęte i czy panuje tam właściwy porządek. Jeśli nie, zaprowadź go!

To jak się uczyć języków germańskich? Tak jak matematyki – wzór, nowe dane i zastosowanie, najlepiej żeby było praktyczne. I nie ma znaczenia, czy to poziom podstawowy czy zaawansowany. To pomaga w szybszym zapamiętaniu nowych struktur językowych i całej otoczki z tym związanej. A potem to już idzie.