Jak to się dzieje, że w jednej sytuacji słowa mają moc sprawczą, a w innych nie? Weźmy taki oto życiowy przykład: pożyczasz komuś pieniądze, a tenże obywatel zwleka z oddaniem, więc przypominasz się łagodnie, mówiąc np. "Słuchaj, mógłbyś mi oddać tę skromną sumę, którą jakiś czas temu ci pożyczyłem, a którą miałeś mi oddać jakieś pół roku temu?" W takiej sytuacji twoje słowa mogą nie mieć mocy sprawczej, bo indagowany delikwent albo obieca, że tak, tak, no właśnie miał oddać, już oddaje, dosłownie chwila, tylko dojedzie do domu i już robi przelew, albo w ogóle nie zareaguje.

Ale wystarczy, że swój komunikat wzmocnisz jakiś subtelnym dodatkiem uliczno-podwórkowym, np. „Słuchaj &*(^$^*$@$)()*), oddaj mi wreszcie kasę!” twoje słowa będą miały moc sprawczą. To znaczy kasy nie odzyskasz, za to tamten się na ciebie obrazi. Ale efekt jest, może nie do końca taki, na którym ci najbardziej zależało, jednak słowa pokazały swój lingwistyczny pazur.

W obu podejściach użyłeś słów. Tylko i aż. Słów innych, o różnym zabarwieniu emocjonalno-przyszłościowym, jednak to wciąż są słowa. Tylko i aż.

Słowa. Używamy ich do komunikowania się z innymi. O jakości tej komunikacji i czynnikach dodatkowych pogawędzimy kiedy indziej, dziś chodzi o pewną podstawową kwestię. Słowa oznaczają to, co ludzie zgodzili się, by te oznaczały, dlatego większość słów – a przynajmniej tych najczęściej używanych - jest zrozumiała dla przeważającej części ludzi. Jeśli więc mówisz np. „stół”, umysł twojego rozmówcy widzi mebel składający się z blatu i kilku (najczęściej czterech) nóg, na którym można robić różne ciekawe i nieciekawe rzeczy.

Ze słowem „miłość” mogą być już większe problemy, bo to słowo – w przeciwieństwie do stołu – nie jest już tak namacalne i dające się chociażby fizycznie dotknąć, dlatego każdy człowiek rozumie to inaczej: jeden jako dozgonne gruchanie gołąbków i buchający żar objętych uczuciami serc, drugi jako potrzebę prokreacji i powiększenia liczebności potomstwa, trzeci jako zawsze wyprasowane koszule i gotowy zestaw skarpet, czwarty jako aplikacje na smartfonie, a piąty jako wieczne bycie razem i robienie wszystkiego wspólnie. Nawet na stole lub w jego pobliżu.

Zatem rozumienie danego słowa to krok pierwszy. W sytuacji idealnej obie osoby komunikujące się pojmują dane słowo tak samo, co znacznie ułatwia porozumienie.

Potem czas na krok drugi, czyli stosowanie słów – posługiwanie się nimi we właściwy sposób, odpowiednio do okoliczności i pojemności percepcyjnej twojego partnera w rozmowie. I tu może pojawić się kłopot, kiedy twój rozmówca nie rozumie twojego komunikatu, niechcący lub celowo. Bo jeśli jesteś grzeczny i miły i o coś prosisz, na przykład o wspomniany wyżej zwrot pożyczki, twój dłużnik może udawać, że cię nie rozumie i zacznie zmyślać wymówki (a w dziedzinie unikania spłaty długów inwencja wydaje się niewyczerpana), jeśli natomiast postanowisz być lingwistycznie brutalny, twój rozmówca spojrzy na ciebie nieco inaczej, może nawet z mieszaniną podziwu i lekceważenia, jednak dla uniknięcia spłaty po prostu się obrazi. I tyle. W obu przypadkach nie odzyskujesz kasy.

Czy to oznacza, że słowa zawiodły? I tak, i nie. Bo wszystko rozbija się o dobrą wolę obu stron procesu komunikacji – jeśli jest dobra wola, do porozumienia dojdzie, jeśli takiej woli brak, zawiodą wszystkie możliwe środki. Nawet jeśli użyjesz słów z najwyższej półki i będziesz raził po oczach i uszach elokwencją, ę, ą, ó z kreską, lub zejdziesz do poziomu „veni, vidi, vici” XXI wieku, czyli „przyjszłem, wziełem, pojszłem”.

Słowa mają moc, jednocześnie jej nie mając. Warto o tym pamiętać zwłaszcza teraz, kiedy za parę dni większość z nas zacznie składać swoim bliskim świąteczne życzenia.