Kiedy w niedzielę 13 grudnia 1981 roku wstałem rano przed dziewiątą, doznałem zawodu – nie było Teleranka. Telewizor śnieżył i nic się nie działo. W pierwszym odruchu pomyślałem, że się popsuł – model Libra 303 miał to do siebie, że lubił od czasu do czasu wyczyniać takie harce. Potem jednak telewizor ożył i na ekranie pojawił się generał, który wygłosił odezwę do narodu. Po nim pojawiali się kolejni smutni panowie w mundurach i odczytywali różne dekrety, których wtedy ani nie słuchałem, a ani nie rozumiałem. Siedmiolatek żyje w nieco innym świecie niż smutni dorośli, którzy – jak życie pokazuje – robią wiele, aby zniszczyć możliwie dużo z tego, co inni kiedyś dla nich zbudowali. Pamiętam też, że tamtego dnia nie było prądu – pojawiał się, by za chwilę zniknąć. A kiedy się pojawiał, to w telewizorze nadal tkwili panowie w mundurach i w kółko czytali jakiejś poważne rzeczy. Poza tym było bardzo zimno, ileś tam stopni poniżej zera, a koledzy siedzieli w domach. To były czasy, kiedy jeszcze padał śnieg, a zimy były rajem dla dzieciaków.

A potem nastała jeszcze bardziej szara i siermiężna era stanu wojennego. I nadal trwała tępa dyktatura proletariatu, warstwy o gładkich i wypranych mózgach. Było, minęło, nic tego nie zmieni. Jestem za tym, by rozliczyć tamten okres tak dobrze, jak tylko się da, jednak w takich okolicznościach rodzą się ciągotki do nadużyć i przypisywania sobie zasług, których autorem jest ktoś inny. To wydaje się robić obecna nasza władza. Bo, niestety, w każdym systemie znajdą się tacy, którzy wiedzą, co jest najlepsze dla innych i jeśli okoliczności na to pozwolą, będą swoją wolę narzucać. Niektórzy myślą, że wiedzą, co jest najlepsze dla innych. Czy głoszenie innych poglądów będzie wkrótce zakazane?

A dziś odbywają się marsze i jakieś młokosy wymachują piąstkami wołając „Precz z komuną”. A kiedy jakiś czas temu spytałem jednego z nich, czym właściwie była ta komuna, skoro on wciąż ją tak przegania i gdzie ona właściwie teraz jest, on nie bardzo wiedział, co powiedzieć, w końcu wydusił coś w stylu, że to było takie coś, że emerytury były niskie i było bezrobocie. No, przyznać trzeba, że miał chłop tęgie pojęcie o historii. Podejrzewam, że większość obecnych mścicieli i wyrównywaczy nie swoich krzywd dysponuje taką właśnie wiedzą, stąd mamy to, co mamy. Może to efekt braku własnego życia i sensownego zajęcia? W końcu zawsze łatwiej dostrzega się źdźbło trawy w cudzym oku, nie widząc belki we własnym. Kiedyś wydawało mi się, że pan Niesiołowski to niezrównoważony psychicznie obywatel i na prawo od niego jest tylko szlam, gnojówka i bagno pełne pierwotniaków (chodzi o inne pierwotniaki, nie te, które – według jedynego prezesa – przynoszą uchodźcy). Dziś muszę odszczekać tamten pogląd i powiedzieć, że pan Niesiołowski to mąż stanu, a to, co na prawo od niego, to.. No właśnie. A wydawało się, że już sięgnęliśmy umysłowego dna.

Zastanawia mnie jedno - kiedy wreszcie ludzkość się opamięta, zacznie myśleć i zrozumie, że mimo wszystko bardziej się opłaca budować przyszłość i być dobrym dla bliźnich, zamiast ciągle szukać zemsty za coś, co było kiedyś, a co pomszczone dziś zatraca swoje znaczenie. Bo dla obecnych uczestników życia publicznego ma zupełnie inne znaczenie niż dla tych, którzy brali bezpośredni udział w tamtych wydarzeniach i doznali krzywd. Jak najbardziej popieram rozliczenie tego, co da się rozliczyć, jednak wymyślanie coraz to nowych tematów i okazji do niszczenia to zwyczajna głupota i zła wola. Dzisiejsi mściciele staną się po prostu zwykłymi krzywdzicielami, którzy wykorzystają daną im władzę i religię do podcierania sobie gęby krzyżem, w imię miłości bliźniego i życia wiecznego amen. Najgorsze w tym wszystkim jest to, że obecni czyści moralnie mściciele wydają się zapominać, co się stało przez hitleryzm, stalinizm czy inne systemy totalitarne, których – na szczęście – Polacy nie musieli doświadczać. Czyżby dla nich liczyło się tylko to, aby móc się zemścić? Nieładnie, bracia i siostry miłujący bliźnich. Kto wam da potem rozgrzeszenie?

I na koniec cytat, który moim zdaniem pasuje do całej tej sytuacji, choć trudno uznać go za optymistyczny:

„Tak, tak to jest: ludzie przeważnie łudzą się dwiema błędnymi wiarami: wierzą w wieczną pamięć (ludzi, spraw, czynów, narodów) i w możność naprawy (czynów, pomyłek, grzechów, krzywd). Obie te wiary są fałszywe. W rzeczywistości jest właśnie na odwrót: wszystko zostanie zapomniane i nic nie będzie naprawione. Naprawę (zemstę, przebaczenie) zastąpi zapomnienie. Nikt nie naprawi krzywd, które wyrządzono, ale wszystkie krzywdy ulegną zapomnieniu.” Milan Kundera „Żart” (1965)